Audyt księgowości spółki z o.o. przed zmianą biura: checklista 25 punktów
Jeśli myślisz o zmianie biura rachunkowego, najgorsze co można zrobić to przenieść „worek z chaosem” do nowego miejsca. Najlepsze: zrobić krótki audyt, żeby wiedzieć, co jest OK, a co wymaga naprawy od razu.
Po co robić audyt przed zmianą biura (i dlaczego to oszczędza pieniądze)
W praktyce najwięcej czasu (i nerwów) przy zmianie biura nie zabierają formalności, tylko braki w danych: niezamknięte rozrachunki, brak potwierdzeń sald, niejasne „co jest w jakim Excelu”, księgowania bez opisów.
Audyt przed zmianą ma prosty cel: zidentyfikować ryzyka i ustalić, co trzeba uporządkować od razu, a co może poczekać. Dzięki temu przejęcie księgowości jest szybsze, a Ty masz poczucie kontroli.
7 czerwonych flag: kiedy zmiana biura to nie „fanaberia”, tylko konieczność
- Brak terminowości (JPK, CIT, ZUS) albo dowiadujesz się o problemach po fakcie.
- Nie masz dostępu do danych (plików źródłowych, ewidencji, rozrachunków) – wszystko „jest u księgowej”.
- Rozrachunki się nie zgadzają, a „to się kiedyś wyprostuje”.
- Nie wiesz, ile firma zarabia – bo nie dostajesz sensownego zestawienia, tylko „wynik z ksiąg”.
- Brak jasnej komunikacji: odpowiedzi po kilku dniach, bez konkretów.
- Zmiany przepisów zaskakują Cię w ostatniej chwili (a powinny być planowane).
- Rok zamykany w pośpiechu, a sprawozdanie finansowe powstaje „na styk”.
Jeśli masz 2–3 punkty z listy powyżej, to zwykle warto rozważyć zmianę – albo przynajmniej zrobić audyt i uporządkować proces.
Checklista audytu: 25 punktów, które warto sprawdzić
1) Dokumenty i dostęp do danych
- Czy masz komplet umów (z kontrahentami, leasing, najem, pożyczki, uchwały wspólników)?
- Czy masz dostęp do systemu księgowego / eksportów (nie tylko PDF-y)?
- Czy obieg dokumentów działa (kto akceptuje koszt, kto opisuje, kto pilnuje terminów)?
- Czy faktury kosztowe są opisywane (cel, projekt, MPK / kategoria)?
2) VAT / JPK i ewidencje
- Czy JPK jest składany terminowo i czy ktoś robi kontrolę przed wysyłką?
- Czy transakcje nietypowe mają opisy (WDT/WNT, import usług, korekty, sprzedaż mieszana)?
- Czy ewidencja VAT jest spójna z księgami (bez „różnic nie do wyjaśnienia”)?
- Jeśli sprzedajesz w UE: czy masz poukładane VAT-OSS / marketplace / magazyny?
3) CIT i koszty (miejsca, gdzie spółki najczęściej „tracą”)
- Czy koszty mają logiczne uzasadnienie biznesowe i dokumentację?
- Czy umowy z członkami zarządu / wspólnikami są prawidłowo ułożone i rozliczane?
- Czy masz politykę rozliczania samochodów / wydatków mieszanych (jeśli występują)?
- Czy wiesz, jakie są „koszty niestanowiące KUP” i czy są pilnowane?
4) Rozrachunki, ZUS, kadry i terminy
- Czy rozrachunki z kontrahentami są uzgadniane (a nie „wiszą miesiącami”)?
- Czy zaliczki od klientów i przedpłaty są poprawnie rozliczane?
- Czy ZUS i kadry mają komplet dokumentów (umowy, aneksy, ewidencje urlopów, badania)?
- Czy wynagrodzenia są rozliczane tak samo co miesiąc (bez „ręcznych wyjątków”)?
5) Sprawozdanie finansowe i zamknięcie roku
- Czy masz plan zamknięcia miesiąca (kto, co, do kiedy)?
- Czy ktoś pilnuje rezerw, rozliczeń międzyokresowych i „kosztów na przełomie”?
- Czy inwentaryzacja (jeśli dotyczy) jest zrobiona i udokumentowana?
- Czy sprawozdanie finansowe za poprzedni rok było zrobione bez nerwów i poprawek?
6) Raportowanie zarządcze (KPI, cash-flow) – czyli „po co mi te liczby”
- Czy dostajesz miesięczny wynik + komentarz (co wpłynęło na wynik)?
- Czy masz cash-flow (realne przepływy, nie tylko wynik księgowy)?
- Czy marże / koszty są analizowane (np. per projekt, kanał sprzedaży, zespół)?
- Czy wiesz, jakie KPI są kluczowe w Twojej firmie i czy ktoś je cyklicznie pokazuje?
- Czy komunikacja z biurem jest szybka i konkretna (SLA / zasady odpowiedzi)?
Jak wygląda bezpieczne przejęcie księgowości (praktyczny plan)
Dobrze ułożona zmiana biura to zazwyczaj kilka kroków: szybki przegląd, lista braków, uzupełnienia, przejęcie, a potem dopiero optymalizacje i raportowanie. Jeśli chcesz zobaczyć proces „od kuchni”, zajrzyj też do wpisu: Zmiana biura rachunkowego bez przestojów.
Co przygotować, żeby zmiana biura poszła szybko
- Umowa z obecnym biurem + zakres odpowiedzialności
- Zestawienie rozrachunków (należności/zobowiązania) na konkretny dzień
- Lista kont księgowych + polityka rachunkowości (jeśli jest)
- Umowy kluczowe (leasing, najem, pożyczki, kontrakty)
- Dostępy do narzędzi (bank, fakturowanie, marketplace/e-commerce – jeśli dotyczy)
Podsumowanie
Zmiana biura rachunkowego może być prosta — pod warunkiem, że wiesz, co przejmujesz. Ten audyt to najkrótsza droga, żeby zamienić „przeczucie, że coś jest nie tak” na konkretną listę działań.
Uwaga: artykuł ma charakter informacyjny. W każdej spółce szczegóły mogą wyglądać inaczej — warto omówić to na konkretnych dokumentach.